KHÁI NIỆM, ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA ANKIN

I. Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp

1. Đồng đẳng

 C₂H₂  HC≡CH  axetilen

 C₃H₄  CH₃-C≡CH metyl axetilen

 C₄H₆ ... C_nH_{2n - 2} (n ≥ 2) dãy đồng đẳng của axetilen (ankin).

 - Khái niệm: Ankin là hiđrocacbon không no, mạch hở trong phân tử có chứa 1 liên kết đôi C≡C còn lại là các liên kết đơn.

 - Công thức tổng quát của anken: C_nH_{2n - 2} (n ≥ 2). 

2. Đồng phân

C_nH_{2n - 2} có 2 loại đồng phân mạch hở.

 - Đồng phân ankadien (n ≥ 3) 

 - Đồng phân ankin 

 + Đồng phân vị trí liên kết ba. 

 + Đồng phân mạch C.

4. Danh pháp

a. Tên thông thường: Gốc hidrocacbon + axetilen

 Ví dụ: 

   CH₃-C≡CH: metyl axetilen

b. Tên thay thế

Số chỉ vị trí nhánh – tên nhánh + Tên mạch chính +  số chỉ vị trí nối ba + in.

 Ví dụ: Từ C₅H₈ Viết các đồng phân cấu tạo ankin có thể có và gọi tên

CH₃-CH₂-CH₂-C≡CH: pent-1-in

CH₃-CH₂-C≡C-CH₃: pent-1-in

CH₃-CH(CH₃)-C≡CH: 3-metyl but-1-in

II. Tính chất vật lý

- Khi n tăng, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy tăng dần.

  n = 2 - 4 : chất khí

  n = 5 -16 : chất lỏng.

  n ≥ 17 : chất rắn.

- Đều ít tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ. Ví dụ axetilen tan khá nhiều trong axeton.

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng