KHÁI NIỆM, ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP VÀ TINH CHẤT VẬT LÍ CỦA ANKEN

I. Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp

1. Đồng đẳng

 C₂H₄  CH₂=CH₂ etilen

 C₃H₆  CH₃-CH=CH₂ propilen

 C₄H₈ ... C_nH_2n (n ≥ 2) dãy đồng đẳng của etilen (anken hay olefin).

 - Khái niệm: Anken hay olefin là hiđrocacbon không no, mạch hở trong phân tử có chứa 1 liên kết đôi C=C còn lại là các liên kết đơn.

 - Công thức tổng quát của anken: C_nH_2n (n ≥ 2). 

2. Đồng phân

 C_nH_2n có 2 loại đồng phân

 - Đồng phân xicloankan (n ≥ 3)

 - Đồng phân anken 

 + Đồng phân cấu tạo: Bao gồm đồng phân vị trí liên kết đôi và đồng phân mạch C.

 + Đồng phân hình học: Bao gồm đồng phân cis và trans

- Điều kiện để anken a - C(b) = C(a) - b có đồng phân hình học: a # b 

- Đồng phân hình học gồm đồng phân cis và đồng phân trans:

3. Danh pháp

a. Tên thông thường: Thay đuôi -an bằng đuôi -ilen

 Ví dụ: 

    CH₂=CH-CH₂-CH₃ α-butilen

    CH₃-CH=CH-CH₃ β-butilen

    CH₂=C(CH₃)-CH₃ isobutilen

* Lưu ý: CH₂=CH- đọc là vinyl

b. Tên thay thế

Số chỉ vị trí nhánh – tên nhánh + Tên mạch chính + số chỉ vị trí nối đôi + en.

* Lưu ý: Mạch chính là mạch có nối đôi với số thứ tự của C ở nối đôi nhỏ nhất

 Ví dụ: Từ C₄H₈ Viết các đồng phân anken có thể có và gọi tên

    CH₂=CH-CH₂-CH₃ but-1-en

    CH₃-CH=CH-CH₃ but-2-en

    CH₂=C(CH₃)-CH₃ 2-metyl propen

 Trong đó but-2-en có đồng phân hình học.

4. Cấu tạo

 Cấu tạo phân tử etilen

Liên kết đôi =1 liên kết π và 1 liên kết σ. 

* Nhận xét: Liên kết σ (bền) còn liên  kết π (kém bền) 

 → Liên kết đôi kém bền hình thành tính chất đặc trưng của anken đó là tham gia phản ứng cộng, trùng hợp và oxi hóa.

II. Tính chất vật lý

 Theo chiều tăng của n (trong công thức C_nH_2n), nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy tăng.

 n = 2 - 4 : chất khí

 n = 5 - 18 : chất lỏng.

 n ≥ 19 : chất rắn.

 Đều ít tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ (rượu, ete,…)

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng