PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CHẤT ĐIỆN LI

I. Điều kiện tồn tại dung dịch

1. Phản ứng tạo ra chất kết tủa

 - Thí nghiệm: Nhỏ dung dịch natri sunfat (Na₂SO₄) vào ống nghiệm đựng dung dịch bari clorua (BaCl₂).

 - Hiện tượng: có kết tủa trắng

 - Giải thích:

      Phương trình phân tử:

BaCl₂ + Na₂SO₄   → BaSO₄ + 2NaCl

      Phương trình ion thu gọn:

Ba²⁺ + SO₄^2-  → BaSO₄

 - Bản chất của phản ứng: Là sự kết hợp giữa 2 ion Ba²⁺ và ion SO₄^2- tạo thành BaSO₄ kết tủa và tách ra khỏi dung dịch.

 - Kết luận: Phương trình ion thu gọn cho biết được bản chất của phản ứng trong dung dịch chất điện li. 

2. Phản ứng tạo ra chất điện li yếu

 - Thí nghiệm: Nhỏ dung dịch axit clohidric (HCl) vào ống nghiệm đựng dung dịch natri hidroxxit và phenolphtalein (NaOH). 

 - Hiện tượng: mất màu hồng

 - Giải thích: 

   Phương trình phân tử:

NaOH + HCl   → NaCl + H₂O

   Phương trình ion thu gọn:

H⁺ + OH^-  → H₂O

 - Bản chất của phản ứng: Là sự kết hợp giữa 2 ion H⁺ và ion OH^- tạo thành H₂O chất điện li yếu.

3. Phản ứng tạo ra chất khí

 - Thí nghiệm: Nhỏ dung dịch axit clohidric (HCl) vào ống nghiệm đựng dung dịch natri cacbonat (Na₂CO₃). 

 - Hiện tượng: sủi bột khí

 - Giải thích: 

   Phương trình phân tử:

2HCl + Na₂CO₃   → 2NaCl + H₂O + CO₂

   Phương trình ion thu gọn:

2H⁺ + CO₃^2-  →  H₂O + CO₂

 - Bản chất của phản ứng: Là sự kết hợp giữa 2 ion H⁺ và ion CO₃^2- tạo thành CO₂ khí và tách ra khỏi dung dịch.

II. Kết luận

 - Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.

 - Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất 1 trong số các chất sau:

     + Chất kết tủa.

     + Chất điện li yếu.

     + Chất khí.

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng