TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA OZON (O3)

I. Cấu tạo phân tử ozon

 - Phân tử ozon gồm 3 nguyên tử oxi O₃.  

II. Tính chất vật lí

 - Ozon là chất khí, mùi xốc đặc trưng, màu xanh nhạt. Ở nhiệt độ ${\displaystyle -}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle {\mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">112</span>}}^{}}$${\displaystyle {\mathrm{}}^{}}$^{${\displaystyle {\mathrm{}}^{\mathrm{<span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">0</span></span>}}}$}${\displaystyle {\mathrm{}}^{}}$${\displaystyle {\mathrm{}}^{}\mathrm{<span\; style="color:\#000000;"><span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">C</span></span></span>}}$, khí ozon hóa lỏng có màu xanh đậm. Ozon tan trong nước nhiều hơn oxi gần 1${\displaystyle 6}$${\displaystyle \mathrm{}}$${\displaystyle \mathrm{}}$${\displaystyle \mathrm{}}$ lần.

III. Tính chất hóa học

* Nhận xét: 

-  Ozon kém bền và có tính oxi hóa mạnh, mạnh hơn oxi.

1. Ozon là chất kém bền

 - Ozon bị phân hủy ngay ở điều kiện thường tạo thành oxi nguyên tử và oxi phân tử.

    O₃    O₂  +  O

2. Ozon tác dụng với kim loại

- O₃ oxi hóa hầu hết các kim loại (trừ ${\displaystyle A}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle \mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">u</span>}}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$ và ${\displaystyle P}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle \mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">t</span>}}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$). Ở điều kiện bình thường, O₂ không oxi hóa được ${\displaystyle A}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle \mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">g</span>}}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$, nhưng O₃ oxi hóa ${\displaystyle A}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle \mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">g</span>}}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$  thành ${\displaystyle A}$${\displaystyle }$${\displaystyle }$${\displaystyle {\mathrm{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">g</span>}}_{}}$${\displaystyle {}_{}}$${\displaystyle {}_{\mathrm{<span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">2</span></span>}}}$${\displaystyle {\mathrm{}}_{}\mathrm{<span\; style="color:\#000000;"><span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">O</span></span></span>}}$:

    2Ag + O₃ → Ag₂O + O₂        

3. Ozon tác dụng với dung dịch KI

 - Ozon đẩy được iot ra khỏi dung dịch kali iotua (O₂ không có tác dụng được với dung dịch KI)

   2KI^-1 + O₃⁰  → 2KO^-2H + I₂⁰ + O₂

 * Lưu ý:  Dung dịch KI và hồ tinh bột là thuốc thử để nhận ra ozon. 

IV. Điều chế và ứng dụng

1. Điều chế 

 - Phóng điện qua bình đựng khí oxi.

       3O₂    2O₃

2. Ứng dụng 

 - Là chất oxi hoá mạnh nên ozon diệt được các vị khuẩn và do đó được dùng để diệt trùng trong nước và khử trùng không khí.

 - Không khí chứa một lượng rất nhỏ ozon (dưới ${\displaystyle {10}^{}}$${\displaystyle {\mathrm{}}^{}}$${\displaystyle {\mathrm{}}^{<span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">-</span>}}$${\displaystyle {\mathrm{<span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">6</span></span>}}^{}\mathrm{<span\; style="font-size:22px;"><span\; style="font-family:times\; new\; roman,times,serif;">\%</span></span>}}$  theo thể tích)  có tác dụng làm cho không khí trong lành. Với lượng ozon lớn hơn sẽ gây độc hại với con người.

 - Trong thương mại, người ta dùng ozon để tẩy trắng các loại tinh bột, dầu ăn và nhiều chất khác.

 - Trong đời sống, người ta dùng ozon để khử trùng nước ăn, khử mùi, bảo quản hoa quả. Trong y khoa, ozon được dùng chữa sâu răng.

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng