SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ

I. TÍNH KIM LOẠI, TÍNH PHI KIM

1. Tính kim loại – phi kim 

 a. Tính kim loại 

                        M      → Mⁿ⁺+ ne

 - Tính KL là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử dễ nhường e để trở thành ion dương.

 - Nguyên tử càng dễ nhường e → tính KL càng mạnh

 b. Tính phi kim

                        X + ne →  X^n-

- Tính PK là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử dễ nhận thêm e để trở thành ion âm.

- Nguyên tử càng dễ nhận e → tính PK càng mạnh.

 * Nhận xét:  Không có ranh giới rõ rệt giữa tính KL và PK.

2. Sự biến đổi tính kim lọai – phi kim 

 a. Trong một chu kì 

 -  Trong mỗi chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính KL của các nguyên tố yếu dần, đồng thời tính PK mạnh dần.

Ví dụ: Ở chu kì 3

 - Giải thích: Trong 1 chu kì khi đi từ trái sang phải: Z+ tăng dần nhưng số lớp e không đổi → lực hút giữa hạt nhân với e ngoài cùng tăng → bán kính giảm → khả năng nhường e giảm (Tính KL yếu dần) và khả năng nhận thêm e tăng dần (tính PK mạnh dần)

  b. Trong một nhóm A

  - Trong một nhóm A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính KL của các nguyên tố tăng dần, đồng thời tính PK giảm dần.

  - Giải thích: Trong 1 nhóm A khi đi từ trên xuống: Z+ tăng dần và số lớp e cũng tăng → bán kính nguyên tử tăng → lực hút giữa hạt nhân và e lớp ngoài cùng giảm → khả năng nhường e tăng (tính kim loại tăng) và khả năng nhận e giảm (tính PK giảm).

* Kết luận :

 - Tính KL-PK biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

3. Độ âm điện 

 a. Khái niệm

 - Độ âm điện của một nguyên tố đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học. 

 b. Sự biến đổi độ âm điện các nguyên tố.

 - Trong một chu kì, đi từ trái sang phải theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì độ âm điện tăng dần.

 - Trong một nhóm A, đi từ trên xuống theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì độ âm điện giảm dần.

* Kết luận: Vậy độ âm điện của các nguyên tố biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng dần của Z+.

II. HÓA TRỊ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ

  - Trong 1 chu kì: đi từ trái sang phải, hóa trị cao nhất với oxi của các nguyên tố tăng lần lượt từ 1 đến 7, hóa trị với hiđro của các PK giảm từ 4 đến 1.

* Kết luận:    Hóa trị cao nhất của một nguyên tố với oxi, hóa trị với hiđro biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích  hạt nhân

III. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH AXIT -BAZƠ CỦA OXIT VÀ HIDROXXIT

 - Trong 1 chu kì: từ trái sang phải theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng giảm dần, đồng thời tính axit của chúng tăng dần.

•  - Trong 1 nhóm A: Đi từ trên xuống, theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân : tính bazơ của các oxit và hidroxit tăng, tính axit giảm dần.

IV.  ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN 

“Tính chất của các nguyên tố và đơn chất, cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử”

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng