PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP ANKEN CỘNG HIDRO

Phương trình tổng quát

  C_nH_2n + H₂ → C_nH_{2n + 2}

Gọi a, b, c là số mol của anken ban đầu, H₂ và anken phản ứng

1. Khi phản ứng xảy ra hoàn toàn

- Trường hợp 1: H₂ và anken cùng hết (a = b = c)

Gọi X là hỗn hợp đầu: C_nH_2n  a (mol) và H₂ b (mol)

 → n_X = a + b (mol)

 → n_Y = chỉ có C_nH_{2n + 2} a mol

 → n_X – n_Y = (a + a) – a = a = n_{H2 phản ứng} = n_{anken phản ứng}

- Trường hợp 2: Anken phản ứng hết (a = c), H₂ dư (a < b)

Gọi Y là hỗn hợp sau phản ứng: C_nH_{2n + 2} a mol và H₂ dư b – a (mol)

 → n_Y = a + (b – a) = b mol

 → n_X – n_Y = (a + b) – b = a = n_anken = n_{H2 phản ứng}

- Trường hợp 3: H₂ hết (b = c) và anken dư (a > b)

Hỗn hợp sau phản ứng Y gồm C_nH_{2n + 2} b (mol) và C_nH_{2n dư} a – b (mol)

 → n_Y = b + (a – b) = a (mol)

 → n_X – n_Y = (a + b) – a = b = n_{H2 phản ứng} = n_{anken phản ứng}

2. Khi phản ứng xảy ra không hoàn toàn: Anken và H₂ cùng dư

Hỗn hợp Y gồm 3 khí: C_nH_{2n + 2} c (mol); H₂ dư (b – c) (mol) và C_nH_2n dư (a – c) (mol)

 → n_Y = c + (a – c) + (b – c) = (a + b – c) mol

 → n_X – n_Y = (a + b) – (a + b – c) = c mol = n_{H2 phản ứng} = n_{anken phản ứng}

* Kết luận:

 - n_X - n_Y = n_{H2 phản ứng} = n_{anken phản ứng}

 - Nếu có số mol đầu và số mol cuối.

Ta có: n_{H2 phản ứng} = n_{anken phản ứng} = số mol hỗn hợp đầu – số mol hỗn hợp sau.

* Lưu ý:

 - Trong phản ứng cộng với H₂, số mol giảm (n_Y < n_X) nhưng khối lượng vẫn không đổi

 → m_X = m_Y

 → n_X.M_x = n_Y.M_Y

 → M_X/M_Y =  d_X/Y = n_Y/n_X

 - Hệ thức này cho chúng ta tính được n_Y khi biết được n_X:

 → n_{H2 phản ứng} = n_X - n_Y

 - Hai hỗn hợp X, Y có cùng số C, H nên đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X và Y đều cho cùng kết quả (số mol O₂ cháy, số mol CO₂ và số mol H₂O).

Trung tâm luyện thi - gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng