TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA BERILI (Be)

 1. Lịch sử về nguyên tố berili

 -  Tên gọi beri có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp beryllos tức berin. Nguyên tố này được Louis Vauquelin phát hiện năm 1798 như là ôxít trong berin và trong ngọc lục bảo. Friedrich Wöhler và Antoine Alexandre Brutus Bussy, độc lập với nhau, đã cô lập được kim loại này năm 1828 bằng cách cho kali phản ứng với clorua beri.

2. Tính chất vật lí

 -  Beri là kim loại, màu xám nhạt, nhẹ, khá cứng, giòn.

 -  Có khối lượng riêng là 1,85 g/cm³; có nhiệt độ nóng chảy là 1287⁰C và sôi ở 2507⁰C.

3. Tính chất hóa học

-  Be là chất khử mạnh nhưng yếu hơn Li và Mg. Trong hợp chất chúng tồn tại dưới dạng ion M²⁺.                            

M → M²⁺ + 2e

a. Tác dụng với phi kim

      Ví dụ: 2 Be + O₂ → 2 BeO + Q

-  Trong không khí, Be bị oxh chậm tạo thành màng oxit mỏng bào vệ kim loại, khi đốt nóng Be bị cháy trong oxi.

b. Tác dụng với axit

 -   Với dung dịch HCl và H₂SO₄ loãng:

 Be + H₂SO₄ → BeSO₄ + H₂

-   Với dung dịch HNO₃:

 3Be + 8HNO₃(loãng,nóng) → 3Be(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

c. Tác dụng với nước

-   Ở nhiệt độ thường, Be không phản ứng.

d. Tác dụng với dung dịch kiềm

-  Be tác dụng với dung dịch bazơ mạnh

            Be + 2NaOH + 2H₂O → Na₂[Be(OH)₄] + H₂

             Be + 2NaOH _n/c  → Na₂BeO₂ + H₂

* Tóm lại: Be có tính lưỡng tính.

4. Trạng thái tự nhiên

 -  Trong số 10 đồng vị của beri thì chỉ có ⁹Be là ổn định.

 -  Beri là thành phần thiết yếu trong số 100 trên khoảng 4000 khoáng chất đã biết, quan trọng nhất trong số đó là bertrandit (Be₄Si₂O₇(OH)₂), berin (Al₂Be₃Si₆O₁₈), chrysoberin (Al₂BeO₄) và phenakit (Be₂SiO₄). Các dạng quý hiếm của berin là ngọc aquamarin và ngọc lục bảo. Cùng với hiđrô, heli và liti, một lượng nhỏ berili cũng đã được tạo ra trong Vụ Nổ Lớn.

5. Điều chế

  BeF₂ + Mg → MgF₂ + Be

6. Ứng dụng

 -  Beri được sử dụng như là chất tạo hợp kim trong sản xuất beri đồng. (Be có khả năng hấp thụ một lượng nhiệt lớn) Các hợp kim beri-đồng được sử dụng rộng rãi trong nhiều ứng dụng do độ dẫn điện và độ dẫn nhiệt cao, sức bền và độ cứng cao, các thuộc tính không nhiễm từ, cùng với sự chống ăn mòn và khả năng chống mỏi tốt của chúng.

 -  Các ứng dụng bao gồm việc sản xuất các điện cực hàn điểm, lò xo, các thiết bị không đánh lửa và các tiếp điểm điện.

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng