KHÁI NIỆM, TÍNH CHẤT HÓA HỌC VÀ NHẬN BIẾT MUỐI CACBONAT

1. Khái niệm và phân loại

 a. Khái niệm: Là muối của axit cacbonic.

 b. Phân loại:

  Muối cacbonat được chia thành 2 loại:

  - Muối axit: HCO₃^- Ví dụ: NaHCO₃, Ba(HCO₃)₂,...

  - Muối trung hòa: CO₃^2- Ví dụ: Na₂CO₃, BaCO₃,...

2. Tính tan

 - Hầu hết các muối hiđrocacbonat đều tan.

 - Đa số các muối cacbonat không tan trong nước, trừ các muối cacbonat của kim loại kiềm.

3. Tính chất hóa học

a. Tác dụng với axit (axit mạnh đẩy được axit yếu ra khỏi muối) → muối mới + CO₂ + H₂O. 

 Ví dụ: NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂

            CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂

* Lưu ý: Nếu cho H⁺ từ từ vào muối tan thì tạo ra muối hidrocacbonat sau đó mới giải phóng khí CO₂:CO₃^2- → HCO₃^­- → H₂O + CO₂.

               Nếu cho H⁺ vào muối không tan thì CO₃^2- → CO₂ + H₂O.

b. Tác dụng với dung dịch bazơ → muối mới + bazơ mới     

 Ví dụ: NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O 

* Lưu ý: Muối hidrocacbonat có tính lưỡng tính

c. Tác dụng với muối → 2 muối mới                                      

Na₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃ + 2NaCl

d. Sự nhiệt phân

 - Muối cacbonat tan không bị nhiệt phân (trừ muối amoni), muối cacbonat không tan bị nhiệt phân:

MgCO₃ → MgO + CO₂ (t⁰)

NH₄HCO₃ → NH₃ + CO₂ + H₂O 

 * Lưu ý: NH₄HCO₃ được dùng làm bột nở để tăng độ xốp cho bánh

 -  Tất cả các muối hiđrocacbonat đều bị nhiệt phân:

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + H₂O + CO₂

4. Ứng dụng

 -  CaCO₃ là thành phần chính cùa đá vôi, đuọc dùng để sản xuất vôi, xi măng_r..

 -  Na₂CO₃ được dùng để nâu xà phòng, sản xuất thủy tinh,..

 -  NaHCO₃ được dùng làm dược phẩm, hóa chất trong bình cứu hỏa,...

5. Nhận biết ion cacbonat

     Cho tác dụng với axit → có hiện tượng sủi bọt khí CO₂ 

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ + H₂O

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng