NHẬN BIẾT CÁC CHẤT KHÍ BẰNG PHƯƠNG PHÁP HÓA HỌC

I/ Nguyên tắc và yêu cầu khi giải bài tập nhận biết.

-  Muốn nhận biết hay phân biệt các hóa chất chúng ta phải dựa vào phản ứng đặc trưng và có hiện tượng dễ dàng nhận biết được: như có chất kết tủa tạo thành sau phản ứng, đổi màu dung dịch, giải phóng chất có mùi hoặc có hiện tượng sủi bọt khí. Hoặc có thể sử dụng một số tính chất vật lí (nếu như bài cho phép) như độ tan, dễ bị phân hủy hay có mùi đặc trưng,...

-  Phản ứng hoá học được chọn để nhận biết là phản ứng đặc trưng đơn giản và có dấu hiệu rõ rệt. Trừ trường hợp đặc biệt, thông thường muốn nhận biết n hoá chất cần phải tiến hành (n – 1) thí nghiệm.

-  Tất cả các chất được lựa chọn dùng để nhận biết các hoá chất theo yêu cầu của đề bài, đều được coi là thuốc thử.

II/ Các bước tiến hành.

1/ Chiết (trích mẫu thử) các hóa chất cần nhận biết vào các ống nghiệm và (đánh số thứ tự)

2/ Chọn thuốc thử thích hợp (tuỳ theo yêu cầu đề bài: thuốc thử tuỳ chọn, hạn chế hay không dùng thuốc thử nào khác).

3/ Cho vào các ống nghiệm ghi nhận các hiện tượng xảy ra và rút ra kết luận.

4/ Viết phương trình hóa học minh hoạ.

III/ Các dạng bài tập thường gặp.

-  Nhận biết các hoá chất (rắn, lỏng, khí) riêng biệt.

-  Nhận biết các chất đựng trong các lọ mất nhãn riêng biệt.

-  Xác định sự có mặt của các chất (hoặc các ion) trong cùng một dung dịch.

-  Tuỳ theo yêu cầu của bài tập mà trong mỗi dạng có thể gặp 1 trong các trường hợp sau:

+ Nhận biết với thuốc thử tự do (không hạn chế thuốc thử) 

+ Nhận biết với thuốc thử hạn chế (thông thường chỉ dùng 1 thuốc thử và không được dùng thêm các hóa chất khác)

+ Nhận biết không được dùng thuốc thử bên ngoài (thông thường dạng này chúng ta kẽ bảng vừa nhận biết hóa chất vừa lấy chất đó làm thuốc thử).

IV/ Nhận biết hóa chất đối với chất khí

1. Khí CO₂:

 - Dùng dung dịch nước vôi trong, hiện tượng xảy ra là làm đục nước vôi trong sau đó dung dịch trở nên trong suốt.

   CO₂ + CaOH)₂  CaCO₃ + H₂O

   CaCO₃ + H₂O + CO₂  Ca(HCO₃)₂ 

2. Khí SO₂:

 - Có mùi hắc khó ngửi, làm phai màu hoa hồng hoặc Làm mất màu dung dịch nước Brôm hoặc Làm mất màu dung dịch thuốc tím.

   5SO₂ + 2KMnO₄ + 2H₂O   2H₂SO₄ + 2MnSO₄ + K₂SO₄

3. Khí NH₃:

 - Có mùi khai, làm cho quỳ tím tẩm ướt hoá xanh.

4. Khí clo:

 - Dùng dung dịch KI + Hồ tinh bột để thử clo làm dung dịch từ màu trắng chuyển thành màu xanh.

   Cl₂   +   KI      2KCl    +   I₂

5. Khí H₂S:

 - Có mùi trứng thối, dùng dung dịch Pb(NO₃)₂ để tạo thành PbS kết tủa màu đen.

   Pb(NO₃)₂ + H₂S  PbS + 2HNO₃

6. Khí HCl:

 - Làm giấy quỳ tẩm ướt hoá đỏ hoặc sục vào dung dịch AgNO₃ tạo thành kết tủa màu trắng của AgCl.

   AgNO₃ + HCl    AgCl + HNO₃

7. Khí NO (không màu):

 - Để ngoài không khí hoá màu nâu đỏ.

  2NO + O₂   2NO₂

8. Khí NO₂ (màu nâu đỏ):

 - Khi làm lạnh màu nâu đỏ nhạt dần sau đó mất màu, khi hết làm lạnh lại xuất hiện màu nâu đỏ.

   2NO₂       N₂O₄

9. Khí O₃ (ozon):

 - Sục khí ozon đi qua dung dịch KI và hồ tinh bột có hiện tượng tạo thành dung dịch màu tím xanh.

    O₃ + 2KI + H₂O    KOH + I₂ + O₂

10. Khí O₂:

 - Đưa hòn than đỏ vào lọ chứa khí oxi hòn than bùng cháy.

   C + O₂   CO₂

11. Khí N₂:

 - Đưa que diêm đỏ vào làm que diêm tắt.

Trung tâm gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC

(nguồn từ internet)