IM LẶNG LÀ VÀNG - VẬN DỤNG NHƯ THẾ NÀO CHO ĐÚNG?

Có thực sự vậy không? Có những khi cần phải nói, thậm chí là nói nhiều, để khả dĩ mang lại lợi ích cho người khác, để giải hoà, để hoà hợp và cảm thông, hoặc để bảo vệ chân lý.

Tuy nhiên, có đôi khi lại cần im lặng, lúc đó sự im lặng có giá trị hơn nhiều. Và lúc này chính sự im lặng lại “nói” nhiều hơn. Đó là đặc ngữ của sự im lặng, một loại văn hoá kỳ diệu, nhưng không dễ thực hiện. Sau đây là 8 tình huống giao tiếp mà im lặng là tốt nhất.
 

1. Khi cần an ủi người khác

Biết vui với người vui, buồn với người buồn. Đó là động thái của người có giáo dưỡng, tri thức, biết điều, biết cư xử và thấu cảm. Không gì vô duyên hơn khi người khác khóc mà mình lại cười – hoặc ngược lại. Sự “lệch pha” đó khả dĩ  khiến chúng ta trở nên lố bịch, hợm hĩnh và kiêu ngạo. Giữ im lặng có thể có sức mạnh bằng với những lời bạn muốn nói trong trường hợp này, giống như một cái ôm sẽ có giá trị hơn nhiều so với những câu chia buồn sáo rỗng.

2. Khi người khác suy tư, lao động trí óc

Sự im lặng là “vương quốc” của hoạt động trí óc. Nhờ đó mà có những kiệt tác, sự cao thượng, sự hiểu biết, sự trưởng thành, sự hồi tâm,… Văn hào W. Goethe xác định: “Tài năng được nuôi dưỡng trong cô tịch, còn chí khí được tạo bởi những cơn sóng dữ của giông tố cuộc đời”. Thấy người khác trầm tư mặc tưởng, đừng phá “khoảng riêng” của họ. Sự im lặng trong giao tiếp lúc đó thực sự cần thiết và có ý nghĩa.

3. Khi người khác không hiểu mình

Khi chưa được hiểu, chúng ta cần cởi mở và hòa đồng để người khác có thể hiểu mình hơn – dù không thể hiểu hết. Nhưng nếu bạn cảm thấy người ta thực sự không thể hiểu hoặc không muốn hiểu thì tốt nhất là im lặng. Nếu không, những gì bạn nói có thể gây “dị ứng” hoặc hiềm thù.

Im lặng là kỹ năng quan trọng trong giao tiếp.

4. Khi bạn vừa đặt một câu hỏi

Có nhiều người đưa ra câu hỏi nhưng lại rất nôn nóng, chỉ chờ đối phương trả lời cho xong để họ có thể nhanh chóng nêu ra ý kiến của mình. Nhiều khi họ còn không thèm chờ đợi mà hối thúc bạn trả lời bằng cách chêm vào vài từ tỏ ý tán đồng – “Ừ ừ, đùng, đúng đúng rồi...”

Khi họ xin bạn lời khuyên, thực chất ý họ là, “Hãy tua nhanh đến đoạn tôi bảo bạn phải làm gì đi nào!” Đừng giống như họ. Tương tự như câu nói của ngôi sao bóng chày huyền thoại Yogi Berra:“Bạn sẽ học được rất nhiều bằng việc quan sát”, bạn cũng có thể học được rất nhiều từ việc lắng nghe.

5. Khi không am hiểu vấn đề

Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe. Người khôn ngoan chỉ nói những điều mình biết rõ và hoàn toàn im lặng đối với những gì mình không biết hoặc mơ hồ. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta đều không như vậy. Một luật sư chuyên bào chữa các vụ án dân sự chia sẻ anh thường tận dụng tâm lý này của con người trong khi lấy lời khai. Dù có vẻ như nhân chứng đã trả lời xong, anh vẫn làm ra vẻ chờ đợi, như thể hiển nhiên là câu trả lời kia là vẫn chưa đầy đủ. Cứ thế, nhân chứng tiếp tục nói và tự đào hố chôn mình.

Ban không bao giờ phải cố gắng phá vỡ sự im lặng, nhất là khi bạn không biết mình nên nói gì. (Đặc biệt là trong những trường hợp mỗi lời bạn nói đều có thể là chứng cớ chống lại bạn như thế này.)

6. Khi tức giận

Hãy chọn im lặng trong giao tiếp thay vì thốt ra những cảm xúc nhất thời. Bạn có thể giải tỏa cảm xúc ngay lúc đó nhưng người nghe có thể bị tổn thương mãi mãi. Tổn thương sâu sắc nhất chính là lời nói. Vì thế, khi bạn cảm thấy thôi thúc muốn nói một điều không hay, hãy hít vài hơi thở sâu và nghĩ về những hậu quả có thể xảy ra sau đó.

7. Khi người khác khoe khoang, lý sự

Thùng rỗng kêu to. Càng hiểu biết người ta càng ít nói, thâm trầm và cảm thông. Trong 4 phép toán, phép trừ là… “dễ” nhất, nhưng lại đầy ý nghĩa. Chỉ vì ngu dốt nên mới độc đoán, khắt khe hoặc cố chấp. Khoe khoang và lý sự là “đặc điểm” của đầu óc nông cạn, thiển cận. Dốt thì hay nói chữ để cố che lấp khiếm khuyết của mình. Vì thế, trong tình huống giao tiếp như thế này, cách giải quyết tốt nhất là im lặng.

8. Khi người khác không cần mình góp ý kiến

Đừng bao giờ “xía” vào chuyện của người khác hoặc tò mò chuyện của họ. Vả lại, nói nhiều thì sai nhiều. Nói thiên lệch thì mất lẽ chính, nói huênh hoang rồi đến chỗ đuối, nói xiên xẹo rồi đến chỗ sai trái, nói giấu giếm sẽ đến chỗ cùng. Cibbon nói: “Đàm luận khiến người ta hiểu biết, nhưng im lặng là trường học của sự khôn ngoan”. Im lặng còn là yêu thương, tha thứ, và là cuộc sống.

9. Khi tìm cách giải quyết vấn đề

Không phải ai cũng nhạy trong việc đưa ra quyết định, đặc biệt là những quyết định quan trọng và tế nhị. Có câu “nói trước bước không qua” nên không phải việc gì cũng cần phải nói ra hoặc phải giải trình với một ai đó. Sự im lặng trong khoảng thời gian cần thiết có thể cho ta không gian để suy nghĩ, để trải nghiệm, để đánh giá tình huống, để chuẩn bị tâm thế, và để tìm ra hướng giải quyết.

10. Khi bạn muốn giúp đỡ

Điều này nghe có vẻ kỳ quặc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, im lặng lại là sự giúp đỡ tốt nhất. Ví dụ như trong gia đình bạn có một đứa bé đang học tiểu học, rõ ràng bạn có thể giúp nó làm bài tập trong nháy mắt mà không tốn chút sức lực nào. Nhưng làm vậy thì được lợi ích gì? Bạn cần phải để đứa bé tự nghĩ ra đáp án thì nó mới có thể hiểu và ghi nhớ được.

Điều này cũng áp dụng cho nhiều trường hợp khác. Thay vì ngay lập tức trả lời một câu hỏi mà bạn biết chắc lời giải, nhiều khi bạn lại cần lui lại và để người khác tự nghĩ ra câu trả lời.