ĐỀ THI THAM KHẢO HỌC KÌ 2 - MÔN VĂN LỚP 11

Sóng gơn tràng giang buồn điệp điệp,

Con thuyền xuôi mái nước song song,

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả;

Củi một cành khô lạc mấy dòng.                       

 (Trích: Tràng giang – Huy Cận,

 Ngữ văn 11B, tập 2, NXB Giáo dục, Tr29)

Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?

(Trích: Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử,

 Ngữ văn 11B, tập 2, NXB Giáo dục, Tr39).

SỞ GD&ĐT HÀ NỘI

ĐÁP ÁN ĐỀ THI HỌC KỲ 2 LỚP 11 NĂM 2015

TRƯỜNG THPT ĐA PHÚC

Môn: NGỮ VĂN

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Ghi chú

I

1

PCNN: chính luận

0,5

- Trả lời sai: 0đ

- Trả lời thừa: 0,25đ

2

Câu chủ đề: Thời gian đã lùi xa, nhưng Chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu mãi mãi là một mốc son chói lọi trong lịch sử và niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, là sức mạnh tinh thần, nguồn cổ vũ, động viên to lớn, đồng thời để lại nhiều bài học quý giá đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau.

0,5

- Trả lời sai: 0đ

- Chép không chính xác (từ, ngữ, chính tả…): 0,25đ

3

Nói: chiến thắng ĐBP là “mốc son chói lọi trong lịch sử”, vì:

- Thể hiện tầm quan trọng của chiến thắng ĐBP.

- Đất nước bước sang thời kì mới, thời kì độc lập, tự chủ, xây dựng XHVN. Đảng và nhân dân xây dựng, củng cố vững chắc quân đội, hậu phương để tiến hành đấu tranh giải phóng miền Nam.

1,0

Trả lời sai: 0đ

Trả lời đúng 2 ý: 1,0đ

Trả lời đúng 1 ý: 0,5đ

(HS có thể có cách diễn đạt khác song phải đảm bảo nội dung. HS không nhất thiết phải viết đoạn văn, có thể viết theo ý)

4  

PTBĐ chính: biểu cảm

0,5

- Trả lời sai: 0đ

- Trả lời thừa: 0,25đ

5  

Nhân vật trữ tình: người chiến sĩ

ND chính: tâm trạng của người chiến sĩ trên chặng đường hành quân. 

0,5

- Trả lời sai: 0đ

- Trả lời đúng 2 ý: 0,5đ

- Trả lời đúng 1 ý: 0,25đ

6  

Cảm nhận:

Về NT: điệp từ ; ẩn dụ (ẩn dụ chuyển đổi cảm giác)

Về ND:

- Tiếng gà trưa được tác giả cảm nhận bằng cảm xúc.

- Xua tan những mệt mỏi trên chặng đường hành quân xa.

- Gợi nhắc về những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ. 

1,0

Trả lời sai: 0đ

Trả lời đúng ND và NT: 1,0đ

Trả lời đúng 1 ý: 0,5đ

(HS chỉ đạt điểm tối đa khi viết đoạn văn theo yêu cầu, trình bày mạch lac, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả)

II

MB

HS biết dẫn dắt vào đề và giới thiệu vấn đề cần nghị luận.

0,5

*Vài nét về tác giả, tác phẩm, đối tượng nghị luận:

- Huy Cận là nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới và thơ sau CMT8. Hồn thơ đậm chất cổ điển và giàu suy tư triết lý, nổi bật là cảm hứng thiên nhiên tạo vật. Tràng giang là một bài thơ xuất sắc thể hiện nỗi buồn sầu trước tạo vật mênh mông, hoang vắng, đồng thời bày tỏ lòng yêu nước kín đáo. Đoạn trích thuộc khổ thơ đầu tiên trong bài thơ.

- Hàn Mặc Tử: là nhà thơ lớn của phong trào Thơ mới, cuộc đời bi thương, hồn thơ phong phú, kì lạ, sức sáng tạo mạnh mẽ, luôn bộc lộ một tình yêu đau đớn hướng về trần thế. ĐTVD là thi phẩm xuất sắc thể hiện thể hiện tấm lòng thiết tha đến khắc khoải của nhà thơ với thiên nhiên và cuộc sống. Đoạn trích thuộc khổ 2 của văn bản.

1,0

TB  

*Cảm nhận vẻ đẹp ND, NT của 2 đoạn thơ:

- Đoạn thơ 1: Tràng giang (Huy Cận):

+ ND: Cảnh sông Hồng và tâm trạng của thi nhân.

3 câu đầu mang đậm màu sắc cổ điển, vẽ lên hình ảnh con thuyền nhỏ nhoi lênh đênh, trôi dạt trên sông rộng lớn, mênh mong gợi cảm giác buồn, cô đơn, xa vắng, chia lìa…

Câu thơ 4 mang nét hiện đại với hình ảnh rất đời thường: cành củi khô trôi nổi gợi cảm nhận về những thân phận, kiếp người nhỏ bé, bơ vơ giữa dòng đời.

Đằng sau bức tranh thiên nhiên là tâm trạng của cái tôi bơ vơ, lạc lõng trước vũ trụ; là niềm khao khát hòa nhập với cuộc đời.

+ NT: Bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, tả cảnh ngụ tình, ẩn dụ, thể thơ, nhịp điệu… vừa mang tính cổ điển vừa hiện đại….

- Đoạn thơ 2: Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử):

+ ND: cảnh hoàng hôn thôn Vĩ và niềm đau cô lẻ, chia lìa.

2 câu đầu: bao quát toàn cảnh với hình ảnh gió, mây, chia lìa đôi ngả; “dòng nước buồn thiu” gợi nỗi buồn hiu hắt.

2 câu sau: tả dòng sông Hương trong đêm trăng lung linh, huyền ảo, vừa thực vừa mộng.

Đằng sau cảnh vật là tâm trạng vừa đau đớn, khắc khoải vừa khao khát cháy bỏng của thi nhân.

+ NT: Hình ảnh thơ vừa thực vừa ảo, có tính tượng trưng, giàu sức gợi. Phối hợp tả cảnh ngụ tình với trực tiếp biểu cảm; dùng cấu trúc đối lập, phép nhân hóa, câu hỏi tu từ… 

2,0

- Biết triển khai thành các luận điểm phù hợp để phân tích.

- HS có thể có những cách trình bày khác nhau nhưng phải đảm bảo những ND và NT cơ bản.

- Biết làm bài văn theo đúng cấu trúc bài văn nghị luận.

- GV linh hoạt trong cách chấm điểm cho học sinh. Điểm chỉ đạt tối đa khi HS đảm bảo các nội dung trên và trình bày văn phong mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt…

- Thưởng điểm đối với bài viết có sự sáng tạo.

*So sánh 2 đoạn thơ:

- Vẻ đẹp chung:

+ 2 đoạn thơ tiêu biểu cho Thơ mới, đều là những bức tranh tâm cảnh.

+ Hình ảnh ngôn ngữ giản dị, gần gũi; mượn cảnh sông, nước, con thuyền …để gợi sự chia lìa, cô đơn.

+ Tâm trạng thi nhân: buồn, cô đơn, bế tắc trước cuộc sống…nhưng thiết tha yêu đời, yêu người.

-Vẻ đẹp riêng:

+ Hoàn cảnh sáng tác:

Tràng giang: cảm xúc trước sông Hồng mênh mông, ngậm ngùi về thân phận nhỏ bé của mình trước trời đất vô cùng.

ĐTVD: gợi cảm hứng từ 1 mối tình, khi nhà thơ mắc bệnh sắp lìa cõi đời.

+ Thời gian, không gian NT:

TG: buổi chiều, sông Hồng

ĐTVD: đêm trăng, sông Hương

+ Vẻ đẹp cái tôi trữ tình:

TG: nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước thiên nhiên rộng lớn, trong đó thấm đượm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà tha thiết.

ĐTVD: đoạn thơ bộc lộ thế giới nội tâm đầy uẩn khúc, khát khao mãnh liệt tình yêu nhưng vô vọng, mơ tưởng tình người, tình đời; nỗi niềm lo âu cho hạnh phúc, khát khao được sống…

+ Về nghệ thuật: mỗi nhà thơ có cách biểu đạt riêng.

2,0

KB  

Khái quát vấn đề nghị luận 

0,5