SUY NGẪM VỀ CÂU NÓI CỦA TUÂN TỬ ”NGƯỜI CHÊ TA MÀ CHÊ PHẢI...

     Suy ngẫm về câu nói của Tuân Tử:

     “Người chê ta mà chê phải là thầy của ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve nịnh bợ ta chính là kẻ thù của ta vậy”.

     Tuân Tử vừa là nhà giáo vừa là nhà tư tưởng lớn của Trung Hoa lúc bấy giờ, những câu nói của ngài có tính giáo dục rất cao mang ý nghĩa sâu sắc nhưng áp dụng vào thời điểm này e không hợp thời. Như câu nói “Người chê ta mà chê phải là thầy của ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve nịnh bợ ta chính là kẻ thù của ta vậy”.

     “Người chê ta mà chê phải là thầy ta” theo tiêu chí giáo dục mới trong học đường của chúng ta hiện nay là “trường học thân thiện, học sinh tích cực” lấy học sinh làm trung tâm mà lôi chúng ra chê thì dù phải hay quấy thì thầy cũng khó ở rồi. Phụ huynh họ kéo đến gõ cửa lớp lôi thầy ra giữa sân trường bắt thầy quỳ mà xin lỗi thì phiền phức lắm. Cái này nên để cho bạn nó chỉ ra và góp ý là được rồi mà cũng không nhất thiết phải chê, chứ bạn bè mà chê nhau không khéo thì cũng khó nuôi.

     Vai trò của người thầy không đơn giản chỉ là phát hiện ra cái sai, lỗi lầm của học trò rồi uốn nắn những lỗi lầm đó cho hợp đạo lí mà còn phát huy được những tố chất sở trường của mỗi trò mà nâng tầm hiểu biết cho các em thành những người có ích cho xã hội. Vậy, vai trò của người thầy vượt qua giới hạn bục giảng, bảng đen và phấn trắng mà tìm đến chúng ta mọi lúc, mọi nơi và mọi thời điểm mỗi khi ta cần.

     Còn giữa khen và chê thì khen thế nào vẫn tốt hơn. Nhưng khổ nỗi có thằng nào hạ mình đi nịnh hót để kiếm được chút lợi cho mình mà dám chê ai cơ chứ. Chuyện muôn thuở, kẻ nịnh ta là hại ta (chưa hẳn là kẻ thù của ta).

     Khen người khác mà khen phải để tạo động lực cho người đó phát triển nâng cao giá trị bản thân là khó vô cùng nếu không khéo sẽ bị mang tiếng là kẻ nịnh hót. Vì thế, người ta thường chê nhau cho dễ, vừa dìm hàng đối phương vừa đề cao bản ngã của mình. Bằng chứng là trên các trang mạng xã hội phần nhiều là những lời chê bai, phỉ báng, công kích lẫn nhau ầm ĩ.

     Trên cơ sở đó, tôi xin điều chỉnh lại chút xíu cho phù hợp với nền giáo dục đương đại (chắc ngài ấy cũng được hoan hỉ)

     Người chỉ ra lỗi lầm của ta là bạn ta.

     Người nâng tầm kiến thức cho ta là thầy ta.

     Kẻ nịnh ta là hại ta.

     Mỗi khi nhận được lời khen thì ta nên thận trọng

     Vì nếu khen phải sẽ nâng tầm bước cho ta còn khen để lấy lòng ta là hại ta.

Trung tâm luyện thi - gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng