TÍNH CHẤT HÓA HỌC, ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG CỦA MOLIPDEN (Mo)

1. Lịch sử về nguyên tố Mo

-  Molipđen (từ tiếng Hy Lạp Μόλυβδος molybdos, nghĩa là chì), do nhà hoá học Thuỵ Điển Sêlơ (C. W. Scheele) tìm ra lần đầu tiên (1778).

2. Tính chất vật lí

-  Molipđen ở dạng kim loại nguyên chất, có màu xám trắng bạc và rất cứng, mặc dù nó hơi mềm hơn vonfram. Dạng bột màu xám sẫm hoặc đen. Bền trong không khí.

-  Có khối lượng riêng là 10,2 g/cm³; có nhiệt độ nóng chảy là 2620⁰C và sôi ở 4630⁰C.

3. Tính chất hóa học

-  Molypden là kim loại có tính khử yếu, có một số trạng thái ôxi hóa phổ biến là +2, +3, +4, +5 và +6.

a. Tác dụng với phi kim

- Ở nhiệt độ cao, Mo tác dụng được với các phi kim (như oxi, halogen, lưu huỳnh,...)

     Thí dụ: 2Mo + 3O₂ → 2MoO₃

                  M + 3F₂ → MF₆

b. Tác dụng với axit

- Mo không tan trong dung dịch axit loãng. Nhưng W bị hòa tan trong dung dịch axit đặc như H₂SO₄, HNO₃ (đặc biệt có sự tham gia của HF).

   Mo (r) + 4H₂SO₄ (đặc) →H₄[Mo(SO₄)O₄] (dd) + 3SO₂ + 2H₂O.

   Mo + 2HNO₃ (30%, nóng) → MoO₃  + 2NO  + H₂O.

   Mo + 4HF (đặc) + 2HNO₃ (đặc, nóng) → H₂[MoO₂F₄] + 2NO  + 2H₂O.

c. Tác dụng với nước

Mo + 2H₂O (hơi) → MoO₂ + 2H₂.

d. Tác dụng với dung dịch kiềm

Mo tan trong dung dịch kiềm đặc khi đun nóng trong không khí.

2Mo + 4NaOH + 3O₂ → 2Na­₂MoO₄ + 2H₂O.

4. Trạng thái tự nhiên

-  Mặc dù molypden được tìm thấy trong các khoáng vật như wulfenit (PbMoO₄) và powellit (CaMoO₄), nhưng nguồn thương mại chính chứa molypden là molypdenit (MoS₂). Molypden được khai thác như là loại quặng chính cũng như được phục hồi từ phụ phẩm trong khai thác đồng và vonfram.

5. Ứng dụng

-  Trên 75% Mo dùng để chế tạo hợp kim; thép Mo dùng trong công nghiệp chế tạo ô tô, máy bay, tuabin hơi, vv. Là thành phần của hợp kim chịu nhiệt có nhiều triển vọng (cho động cơ phản lực), của hợp kim chịu axit (thiết bị công nghiệp hoá học). Mo là vật liệu quan trọng để sản xuất dây tóc đèn điện, catôt dùng trong thiết bị điện chân không. Các oxit MoO₂, MoO₃ là những cấu tử tạo thành chất xúc tác dùng cho công nghiệp hoá dầu và nhiều lĩnh vực khác.

Trung tâm luyện thi, gia sư - dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng