HẾT DUYÊN NGỒI GỐC CÂY HỒNG...

     Ca dao dân ca về chủ đề tình yêu đôi lứa có rất nhiều bài hay.

Còn duyên kẻ đón người đưa

Hết duyên đi sớm về trưa một mình

Còn duyên ngồi gốc cây thông

Hết duyên ngồi gốc cây hồng hái hoa

     Hai câu đầu dễ hiểu và hiển nhiên là thế. Đây là một bài học kinh nghiệm, lời nhắc nhở những cô gái nào tuổi trẻ có chút nhan sắc và còn duyên mà dại dột kiêu căng - như cách nói bây giờ là "chảnh", nói như thành ngữ "ba lọc bảy lừa thì gặp dưa thúi ". Cô gái còn duyên thì còn kẻ đón người đưa, khi hết duyên rồi thì những anh bình thường nó ngu dại chi mà rước. Nó ngu chi mà rước những gái già hết duyên, nên hiển nhiên là cô đi sớm về trưa một mình.

     Đến hai câu sau

Còn duyên ngồi gốc cây thông

Hết duyên ngồi gốc cây hồng hái hoa

     Cây thông thường mọc hay trồng trên đồi núi, nếu bảo cây thông không xấu thì cũng không đẹp, cứng đơ, lạnh lùng.

     Cô gái còn trẻ đẹp duyên thì lắm người biết, lắm chàng trai để ý, muốn làm quen, gần gũi, tán tỉnh, tỏ tình, mong được cô gái đẹp nhận lời yêu để sớm thành vợ chồng. Lúc này cô gái còn duyên dẫu lên núi ngồi gốc cây thông thì vẫn cứ có duyên, vẫn cứ có nhiều chàng trai đi tìm cô ấy để tỏ tình và mong được yêu.

     Cây hồng nở hoa hồng ai cũng thừa nhận đẹp, hoa hồng tượng trưng cho tình yêu đôi lứa. Cô gái ngày còn trẻ đẹp, còn duyên nhưng chảnh, lọc lừa, đến giờ già hết duyên, không còn chàng trai bình thường nào để mắt đến. Cô hối tiếc ân hận lắm. Và cô đang nôn nóng kiếm cho mình một người chồng, để ít nhất tuổi già đỡ cô đơn hiu quạnh. Cô gái hết duyên nghĩ ra mưu mẹo: Cô tìm đến ngồi dưới gốc cây hồng, hay cô giả vờ đến gốc cây hồng hái hoa. Trong thâm tâm cô mong "nhân diện đào hoa tương ánh hồng" (1) - cô thông báo với mọi người mình chưa có chồng và đang muốn có người yêu, cô mượn vẻ đẹp của hoa hồng tỏa lên mình để mong mình thêm chút nhan sắc. Cũng có khi cô mong có chàng trai nào đó đi hái hoa hồng tặng người yêu, nhưng người yêu anh ta cũng đã hết duyên lại còn già và xấu hơn cô, biết đâu anh ta thay lòng đổi dạ, bỏ người yêu để tỏ tình với cô ta. Khôn thế. Khôn đến thế là cùng.

     Đây là bài học sâu sắc cho những cô gái trẻ, có chút duyên trong chuyện tình yêu đôi lứa.

(1) Thơ Thôi Hộ

Thầy Nguyễn Quang Phú